Geschiedenis van Schilde

 

 

 

Dit is een deel van de Dorpsstraat zoals ze was voor de eerste wereldoorlog. De huizen werden meerdere keren verbouwd en rond 1960 werden er enkele afgebroken.

Links vooraan zijn nu café 't Pleintje en bakkerij Michielsen-Teniers.

Prehistorische vondsten moet men in Schilde niet gaan zoeken. De onvruchtbare heidegronden hadden niet echt veel aantrekkingskracht - althans niet voor mensen, er werden wel een prehistorisch hert en os in de kwartaire slibgronden nabij het kasteel gevonden.

De geschiedenis van Schilde begint momenteel in 1145. In een oorkonde van dat jaar is sprake van Radbout van Craeynem, zoon van Lambert, "Heer van Scille". In 1185-1186 vinden we de vorm 'Scille' en 'Scilla' terug en in 1432 duikt voor de eerste maal de naam 'Scilde' op, direct daarna licht gewijzigd in 'Schilde'. Deze namen worden in verband gebracht met de riviernaam 'Schijn'.

In de 12de eeuw schonk Zeger van Craeynem een deel van zijn goed te Schilde aan de abdij van Affligem, die op die manier ook het cijnsrecht in Schilde verwierf. Deze abdij zou in de loop der eeuwen nog belangrijke eigendommen in Schilde verwerven en haar stempel drukken op het parochiaal leven. De verering van Sint-Guibertus, stichter van de abdij van Gembloers, kwam via Affligem naar Schilde. Daar werd de heilige tot parochiepatroon uitgeroepen.

Toch kan men dan nog steeds niet spreken over een heer van Schilde. Alleen de hertog van Brabant was hier heer en oefende de rechterlijke macht uit.

Met het groeiend prestige van het hertogdom Brabant steeg de aantrekkingskracht van Schilde op de adellijke geslachten. Aanvankelijk kwamen die vooral uit de omgeving van het hertogelijk hof. Vanaf de 14de eeuw krijgen de Diedeghems de 'heerlijkheid' van Schilde. Onder deze familie trad er een belangrijke politieke verandering in: door de vrede van Ath (1358) werd Schilde van Brabant afgezonderd en tijdelijk bij Vlaanderen aangehecht. Deze Vlaamse periode zal afgesloten worden in 1406. Ondertussen komen er nieuwe grondbezitters en feodalen te voorschijn.

De volgende belangrijke familie was deze van van de Werve, een typische Antwerpse familie die zich opwerkte van stedelijke burgerij tot grondeigenaars. Deze familie drukte haar stempel op de evolutie van dorp en gemeenschap tot in het midden van de 20ste eeuw. Toch had deze familie het een paar keer zeer moeilijk om de heerlijkheid Schilde te behouden. Enkele leden maakten schulden en anderen slaagden er niet in een mannelijke opvolger voort te brengen. Daarom dat er twee intermezzo's bestaan in de greep van de van de Werve's, namelijk in de 17de en 18de eeuw.

Na de dood van de weduwe van baron Gaston Van de Werve in 1953 werd het kasteel van Schilde gesloopt en werden de uitgestrekte bezittingen verkocht en later verkaveld. Daarna nam de ontwikkeling van Schilde tot residentiegemeente een hoge vlucht. De bevolking steeg van iets meer dan 4,000 in 1950 tot ver boven de 10,000 in 1976.

Vandaag telt Schilde - zonder 's Gravenwezel - bijna 13,000 inwoners. De economische ontwikkeling van Schilde kreeg een eerste impuls in 1745 toen de oude kasseiweg Antwerpen-Deurne werd doorgetrokken. Stilaan zou de dorpskern verhuizen naar de nieuwe Turnhoutsebaan. Deze beweging kreeg nog meer vaart toen in 1885 de tramlijn Antwerpen-Hoogstraten via Schilde werd aangelegd. De snelwegverbinding kwam niet enkel de handel ten goede. Ook vele kunstenaars vonden hun weg naar het landelijke Schilde.

Dankzij de naoorlogse ontwikkelingen groeide Schilde in de tweede helft van de 20ste eeuw uit tot een grote en één van de welvarendste gemeenten in de Antwerpse periferie.